zeytin vejetatif ve generatif yöntemlerle çoğaltılabilmektedir. Generatif çoğaltma anaç üretiminde kullanılır.
Tohum çıkarmak için öncelikle küçük çekirdekli çeşitler seçilmelidir. Meyveler beton zemin üzerine serilerek lastik çizme giyen kişiler tarafından çiğnenir. Daha sonra meyve etinin çekirdekten ayrılması için eleklerden geçirme işlemi yapılır. Yağ artıklarının tohum üzerinden tamamen giderilebilmesi için %1’lik soda çözeltisinde 15- 20 dakika bekletilen tohumlara, bol su ile yıkandıktan sonra %20-25 tuz içeren suda test yapılır. Test sonunda dibe çöken tohumlar anaç üretimi için kullanılır. Tohumlar katlama yapıldıktan sonra 10x10cm aralıklarla ekilirler. Çöğür boyu 30-70cm’e ulaştığında aşı yapılabilmektedir.
Vejetatif çoğaltma yumrularla, dip sürgünleriyle, çelikle, aşıyla ve doku kültürü ile yapılabilir.
Yumrularla çoğaltma özellikle kurak iklim alanlarında tercih edilmekte, taşlı ve bakımsız ağaçlarda bol bulunan yumrular alınarak istenilen yere dikilebilir. Bu metot yetişkin ağaçların alt kısımlarında veya kök boğazında kendiliğinden oluşan özel şekilli yumruların kullanılmasına dayanmaktadır.
Yumrular uyur gözler bakımından zengindirler ve ağaçtan ayrıldığı zaman çok sayıda tomurcuğu ve kökleri besleyebilmektedir. Bunlar sonbahar-kış periyodunda alınarak 20-25cm derinliğinde toprağa dikilmektedir. Bu yöntem ana bitkiyi zarar vermekte ve çok sayıda yeni bitki sağlamamaktadır.
Dip sürgünleri ile çoğaltmada, dipten sürgünler köklü olarak alınarak istenilen yere dikilmektedir. Dip sürgünleriyle çoğaltılan ağaçlarda dip sürgünü verme eğilimi fazladır. Bu metotta ana bitkinin kök boğazındaki yumrularından doğal olarak gelişen kanırtmaçlar (dip sürgünleri) kullanılmaktadır. Kanırtmaçların etrafındaki toprağın tabanında çok sayıda kök oluşmakta ve bu kökler gelişince ana bitkiden ayrılarak dikilmektedir. Bu yöntem kolay olmasına rağmen el işçiliği gerektirmesi ve tek bir ana bitkiden elde edilebilecek bitki sayısının az olması nedeniyle geniş ölçülü üretim için kullanılmamaktadır. Hem kanırtmaçlardan üretilen bitkiler hem de yumrulardan üretilenler uzun bir gençlik kısırlığına sahip olup ürüne yatmaları geç olmaktadır.
zeytinde en yaygın yöntem olan çelikle çoğaltmada, odun ve yeşil çelikler kullanılmaktadır. Odun çeliklerinin köklendirilmesinde 3-4 yıllık dal parçaları kullanılmaktadır. Bu daldaki uyur gözlerden kendiliğinden yeni sürgünler ve kökler oluşmaktadır.
zeytinin çoğaltılmasında en yaygın kullanılan yöntem yeşil çeliklerle çoğaltmadır. Bu yöntemde, bir veya daha az yıllık dalların daha küçük parçaları kullanılmakta ve her ana bitkiden bol miktarda çelik alınabilmektedir. Çeliklere 2000- 4000ppm IBA uygulanmakta ve sisleme sistemi altında köklendirilmektedir. zeytinlerde yağlık çeşitlerde köklenme oranı daha yüksektir.
Aşı ile çoğaltmada çeşitli göz ve kalem aşıları kullanılabilir. Şaşırtma parsellerinde dikimlerinden 1 yıl sonra yaklaşık 30-70cm boya ve boğaz noktasında 5mm çapa erişen (kurşun kalem kalınlığında) çöğürler aşılamaya gelmiş demektir. Genç çöğürlere göz (yonga) ve kalın çöğürlere kalem aşıları (kabuk, yama, yarma ve çoban) yapılabilmektedir. En uygun aşı çoban aşısıdır. Çoban aşısında kalemler bir yıl önceki sürgünlerden 2 yaprak, 2 göz içerecek şekilde alınır. Yaprakların 2/3 ü kesilerek terleme yüzeyi azaltılır. Aşı yapmak için fazla rüzgarlı olmayan günleri seçmekte yarar vardır.
Zeytin vejetatif ve generatif yöntemlerle çoğaltılabilmektedir. Generatif çoğaltma anaç üretiminde kullanılır. Vejetatif çoğaltma yumrularla, dip sürgünleriyle, çelikle, aşıyla ve doku kültürü ile yapılabilir.
