Zeytinde Bitki Besin Elementi Eksiklikleri zeytinde Gübreleme zeytin ağaçlarında, topraktan bitki besin elementleri alımında, belirti gösteren veya saklı kalan beslenme sorunları ortaya çıkmaktadır. Önemli bitki besin elementi noksanlıkları, aşağıda özet olarak verilmiştir.

a) Azot noksanlığı Azot noksanlığında yaprakların bir kısmında veya hepsinde sarılık(kloroz) meydana gelir.Ağaçların alt ve orta kısımlarında yaprak dökümü olur. Sürgünlerde zayıflık, sürgün oluşumunda ve yapısında azalma görülür. Somak ve çiçek oluşumu azalır. Çiçek ve meyve dökümü olur, meyveler küçülür, meyvenin et oranında ve yağ miktarında azalma olur. Bu noksanlığa; toprakta azot ve organik madde yetersizliği, düşük toprak sıcaklığı, düşük fosfor miktarı ve aşırı kuraklık neden olabilir. Sorunun çözümü için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre, ya topraktan azotlu gübreler; yada yapraktan üre verilmelidir. Ara bitkisi olarak baklagiller devreye sokulabilir.

b) Fosfor noksanlığı Fosfor noksanlığında gelişme yavaşlar, yapraklar küçülür. Dalların boğum araları kısalır, kökler zayıflar. Çiçeklenme azalır, çiçek açması gecikir. Dolayısıyla meyve bağlama olayı da olumsuz etkilenir. Meyve çekirdeği küçülür, meyveler geç olgunlaşır. Karbonhidrat miktarı azalacağından, gelişme zayıflar. Sonuçta ürün miktarı azalır. Filizlerin pişkin ve sağlam olması engellenir. Soğuklara ve kuraklığa olan duyarlılık artar. Meyvelerde kalite azalır, yağ oranı da normalin altına düşer. Bu noksanlığa, topraktaki organik madde yetersizliği, soğuk ve nemli koşullar, asit yapılı topraklar neden olabilir. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılarak, analiz sonuçlarına göre, topraktan fosforlu gübre uygulamaları yapılmalıdır.

c) Potasyum noksanlığı Potasyum noksanlığında, yaşlı yapraklarda uç klorozları ve nekrozlar, ucu kahverengi dibi sarı yapraklar görülür. Yapraklarda ve meyvelerde küçülme, meyve et oranı ve yağ miktarında azalma olur. Su ve soğuk stresine karşı direnç azalır. Ağaçlar, hastalık ve zararlılardan daha çok etkilenirler. Bu noksanlığa, topraktaki potasyum yetersizliği, topraktaki katyon değişim kapasitesinin düşük olması neden olabilir. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre, topraktan veya yapraktan potasyumlu gübre uygulamaları yapılmalıdır.

d) Kalsiyum noksanlığı Kalsiyum noksanlığında, filizlerde kolay kırılmalar ve kurumalar, yapraklarda dökülmeler, koparılan yapraklarda sertleşmeden kuruma ve genç yapraklarda üşümeye karşı duyarlılık görülür. Bu noksanlığa, topraktaki kalsiyum yetersizliği, magnezyum fazlalığı neden olabilir. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre topraktan veya yapraktan kalsiyumlu gübre uygulamaları yapılmalıdır.

e) Magnezyum noksanlığı Magnezyum noksanlığında, yaprak uçundan veya kenarlarından başlayan sararmalar, orta damar boyunca ve yaprak dibinde ise yeşil kısımlar görülür. Mevsim ilerledikçe sararma, tüm yaprağı kaplar, yaşlı yaprak görüntüsü oluşur. Genç filizlerde, önemli yaprak dökümü gözlenir ve filizlerde gelişme duraklar. Bu noksanlığa, topraktaki magnezyum yetersizliği, aşırı potasyum ve kalsiyum, aşırı yağış neden olabilir. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre topraktan veya yapraktan magnezyum içeren gübre uygulamaları yapılmalıdır.

f) Çinko noksanlığı Çinko noksanlığında, yapraklarda damar arasında sararma, rozetleşme, küçülme ve şekil bozuklukları görülür. Bu noksanlığa, topraktaki çinko yetersizliği, aşırı fosfor neden olabilir. pH’sı yüksek ve kolay yıkanan hafif topraklarda sık rastlanır. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre topraktan veya yapraktan, çinko içeren gübre uygulamaları yapılmalıdır.

g) Bor noksanlığı Bor noksanlığında genç yapraklarda, yaprak ucundan başlayan V şeklinde kloroz ve nekrozlar görülür. Yapraklarda küçülme, dökülme, rozetleşme, sürgün ucunda kurumalar, ve yanlara doğru büyüme meydana gelir. Gövde ve sürgünlerde bodurlaşma, kuru ve yaprağını döken, çalılaşmış dallar görülür. Meyvelerde şekil bozukluğu (Maymun suratlı meyve) meydana gelir. Bu noksanlığa, topraktaki bor yetersizliği, düşük pH, aşırı kireç uygulamaları, aşırı kuraklık, aşırı yağış neden olabilir. Kolay yıkanan organik maddece fakir topraklarda sıkça görülür. Çözüm için, toprak ve yaprak analizleri yaptırılmalı, analiz sonuçlarına göre topraktan veya yapraktan bor içeren gübre uygulamaları yapılmalıdır. Bor içeren gübreler, ağaçların taç izdüşümlerinde açılan 20-25 cm derinlik ve genişlikteki karıklara verilmeli ve çapa ile toprağa karıştırılmalıdır. Yeterli nem yoksa, her ağaca 40-50 lt su verilmelidir. Toprakta kirecin belli oranlardan yüksek olması, pH’nın uygun olmaması, aşırı yağış ve aşırı kuraklık, acil düzeltilmesi gereken akut noksanlık hallerinde, yapraktan uygulamalar yapılmalıdır. Yapılan araştırmalarla, yaprak uygulamalarının toprak uygulamalarından daha etkili olduğu ortaya konmuştur. Sonuç olarak zeytinde besleme 3 temel başlık altında incenenbilir.

1-)toprağın organik maddece zenginleştirilmesi Toprağımızda organik maddenin iyi olması humik-fluvik asit yüksek olması yeni dikilen fidanlarda köklenmeyi teşvik etmesi ve ortamda bulunan makro elementlerden ağacın maksimum fayda elde etmesi açısından çok önemlidir. Daha önce dikilen büyük ağaçlarda ise yine organik maddenin iyileştirilmesi alttan kullanacağımız makro elemet gübrelerden maksimum fayda sağlayacak hem ağaç –sürgün gelişimine katkı yapacak hem de üzerindeki meyvelerin sağlıklı beslenmesini sağlayacaktır.Bu yüzden organik iyileştirme alttan beslemenin temelini teşgil etmektedir. Toprağı organik maddece iyileştirmek için şu işlemler yapılabilir. -Uygun şekilde fermente edilmiş ve laboratuvar analiz sonuçları ile kanıtlanmış hayvansal menşeili organik gübreler -Yine laboratuvar analiz sonuçlarıyla kanıtlanmış Leonardit menşeili organik gübreler -Bunlar yok ise halk arasında yanmış diye tabir edilen yıllanmış küçükbaş veya büyükbaş hayvan gübreleri (gübrenin taze gübre olarak kullanılma zorunluluğu var ise zeytin ara işleme bittikten sonra mayıs aylarında taze gübre tarla yüzeyine 10 cm’i geçmeyecek şekilde arazi yüzeyine ,ağaç taç izdüşümüne serilir.15-20 gün aralıklarla üzerinden nemlendirilir.Bu sayede fermentasyon sağlanıp gaz çıkışı sağlanır.Bu şekilde bir sonraki yıl ara işleme dönemine kadar orada fermentasyon ve gaz çıkışı tamamlanır.Daha sonra ara işleme ile toprak altına alınabilir. -Bitki etrafındaki dal ve budama artıkları öğütülerek toprak yüzeyine serilir toprak altına alınır. -Bitki etrafındaki yeşil otlar ara işleme dönemlerinde çırpılarak toprak altına karışırılır. Aslında hayatımızdaki hayvansal ve bitkisel artıkların hepsi organik maddedir.Doğru zamanda ve doğru şekilde kullanılması ağaç için yarar ve fayda sağlayacaktır.

2-) Toprak analizine göre makro element gübrelerin ağacın yaşı,boyu,tacı ve meyveli ağaçlar için ağaç üzerindeki meyvenin azlık çokluğuna göre tac izdüşümüne atılıp toprak altına alınması.

3-)Yine yapılacak analizlerin sonucuna göre zeytinin üstten gübrelemelerinin yapılması.

• Üstten gübrelemelerde uygulamalar ekim sonu yani kışa hazırlık döneminden başlar çünkü yazdan oluşan meyve gözlerinin kışa hazırlık yapması kışın oluşacak soğuk zararı ve rüzgar streslerine karşı mukavemetli bir şekilde girmesi gerekmektedir.Tabiki bu dönem aynı zamanda halkalı leke mantarıyla mücadele zamanıdırda.Bu yüzden birbiriyle etkileşimlerinde sıkıntı olmayan birkaç mikro element karıştırılıp uygulanır. - Devamında şubat-mart aylarında baharda uyanma öncesi bitkinin sağlıklı uyaması için yine mikro element takviyeler.

• - Devamında meyveli ağaçlar için zeytin meyvesi saçma tanesi kadar olunca zeytin güvesi ilaçlamaları ,mikro element takviyeleriyle uygulanmalı. - Devamındataze sürgünleri yiyen filiz güvesine karşı ilaçlamalar ve meyveyi besleme uygulamaları. Kısaca bahsetmeye çalıştığım gibi alttan besleme kadar zamanında ve uygun dozajda üstten beslemede bitki için gerekli ve önemli bir uygulamadır. Üstten besleme ağaç yada dekar maliyet olarak toprak gübremelerine göre daha az maliyetli olmasına karşın uygulama sıklığı göze çarpmaktadır.Yıl boyu analiz sonucuna göre değerlendirmek şartı ile 10-12 uygulama yapılmaktadır. Beslemenin sacak (üçgen ) ayağını oluşturduk, besledik ve ilaçlamalarını yaptık. Toprak yapısına göre zamanında ve gerektiği kadar sulamamızı yaptık. Ağacın durumuna göre gerektiği şekilde budama yada aralama işlemini yaptık. Hasat zamanı oluşan meyve gözlerine zarar vermeden hasadımızı gerçekleştirdik. Ağacın vermemesi için bizim açımızdan yapılabilecekler yapılmıştır.Olağanüstü doğa şartları oluşmazsa....

• Bu sistemde her yıl üründe alınır. Meyve kalitesi düzgün olur ve ağaçlardaki tüm meyveler aynı zamanda hasada Yağ oranımız da iyi olur. Ağacımız iyi beslendiği içinde hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olur. Uzun ömürlü sağlıklı bize uzun yıllar hizmet edecek bir tesis sahibi oluruz.

• TÜM BU ANLATMAYA ÇALIŞTIĞIZ DETAYLAR ZEYTİNCİLİĞE BİR KÜLTÜR OLARAK BAKILMASI GEREKTİĞİNE, İKİNCİL ÜRÜN GRUBUNDAN BİRİNCİL ÜRÜN GRUBUNA ÇIKMASI GEREKTİĞİ VE EKOMOMİK İŞLETMELERİN TEMELİNİ OLUŞTURMASI BAKIMINDAN SON DERECE ÖNEMLİDİR.

Zeytin ağaçlarında, topraktan bitki besin elementleri alımında, belirti gösteren veya saklı kalan beslenme sorunları ortaya çıkmaktadır. Önemli bitki besin elementi noksanlıkları, aşağıda özet olarak verilmiştir.